Zbigniew Karkowski Form and Disposition (2008/2022)

Na perkusję i live-electronics solo [ok. 40’]

Rekonstrukcja, transkrypcja i interpretacja – Aleksander Wnuk i Piotr Peszat

Aleksander Wnuk – perkusja i live-electronics
Piotr Peszat – sound design

Był jednym z najbardziej radykalnych i wyrazistych kompozytorów, awangardzistą stroniącym od gatunkowych podziałów i definicji. Zbigniew Karkowski przez całe swoje artystyczne życie przesuwał granice muzyki. Urodzony w 1958 roku w Krakowie, studiował w Göteborgu w Szwecji oraz w Hadze w Holandii, zanim przeniósł się do Tokio w Japonii, gdzie aż do śmierci w 2013 roku współtworzył undergroundową scenę noise. Jego bezkompromisowy język muzyczny wybrzmiewał w pełni przy największej głośności, wtedy ożywały ostre kontrasty, wewnętrzne napięcie i starannie zaplanowana dramaturgia. W procesie tworzenia oprócz samego dźwięku, kluczowy był dla niego czas. Niemniej jednak to ciało – zarówno słuchacza, jak i wykonawcy – pełni kluczową rolę w doświadczaniu jego muzyki.

Aleksander Wnuk, krakowski perkusista i performer, podobnie jak Karkowski, dąży do przekraczania granic. Muzyk łączy klasyczne wykształcenie z otwartością na eksperymenty i gotowością do podejmowania ryzyka na scenie. W 2022 roku, na zamówienie festiwalu Sacrum Profanum, wraz z Piotrem Peszatem, kompozytorem i artystą dźwiękowym, podjęli się odtworzenia jednego z najbardziej wyjątkowych dzieł Karkowskiego – Form and Disposition na perkusję i live electronics (2008). Napisany z myślą o perkusiście Danielu Buessie, utwór nigdy nie został zapisany, a zachował się jedynie dzięki wykonaniom i nagraniom. Karkowski uważał bowiem, że notacja muzyczna ogranicza ekspresję i zabija muzykę.

Korzystając z dostępnych materiałów – rejestracji wykonań, wywiadów z kompozytorem, innych jego utworów, a także poprzez rozmowy z artystami, z którymi blisko współpracował – Aleksander Wnuk stworzył własną interpretację Form and Disposition, w zasadzie przepisując utwór na nowo. Wykorzystując struktury czasowe, różnorodne instrumenty (w tym własnoręcznie wykonane) oraz narzędzia cyfrowe opracowane w Ableton LIVE przez Piotra Peszata, artyści zaproponowali wykonanie oparte na ogromnej emocjonalności i fizyczności, podkreślające haptyczny wymiar dźwięku. W Form and Disposition Wnuk bada percepcję najmniejszych oscylacji dźwięku, zarówno w chwili jego ulotności, jak i w momencie ogromnej intensywności. W rezultacie powstała forma rytuału, przywołująca na myśl praktyki szamańskie, odzwierciedlająca autentyczny wysiłek i doświadczenie.

Podążając śladami Karkowskiego, Wnuk i Peszat stworzyli wymagające doświadczenie muzyczne zakorzenione w fizycznej naturze dźwięku, które za każdym razem adaptują do akustyki przestrzeni.